Analog zum Mechanismus von Antikythera will ich das, was Sabine Panzram in ihrer Dissertation Stadtbild und Elite kurz anreißt, mal als "Mechanismus von Corduba" bezeichnen.
Sie schreibt:
Als dann Q. Caecilius Metellus Pius vermutlich den Winter des Jahres 77/76. v. Chr. in Corduba verbringt, schmeicheln die örtlichen Dichter diesem Statthalter, der vergeblich versucht, Sertorius zu schlagen. Diese Tatsache hinderte ihn nicht daran, sich bei einem Bankett in seiner Villa von einer mechanischen Victoria bekränzen zu lassen.
In der zughörigen Fußnote wird verwiesen auf: Cic. Arch. 26, Sall. hist. frg. 2, 28; Val. Max. 9,1,5 und Plu. Sert. 22,2 f.
Plutarch (a.a.O.) gibt folgendes
ἔτι δὲ νικήσας ποτὲ μάχῃ τὸν Σερτώριον οὕτως ἐπήρθη καὶ τὴν εὐτυχίαν ἠγάπησεν ὥστε αὐτοκράτωρ ἀναγορευθῆναι, θυσίαις δ᾽ αὐτὸν αἱ πόλεις ἐπιφοιτῶντα καὶ βωμοῖς ἐδέχοντο. λέγεται δὲ καὶ στεφάνων ἀναδέσεις προσίεσθαι καὶ δείπνων σοβαρωτέρων ὑποδοχάς, ἐν οἷς ἐσθῆτα θριαμβικὴν ἔχων ἔπινε, καὶ Νῖκαι πεποιημέναι δι᾽ ὀργάνων ἐπιδρόμων χρύσεα τρόπαια καὶ στεφάνους διαφέρουσαι κατήγοντο, καὶ χοροὶ παίδων καὶ γυναικῶν ἐπινικίους ὕμνους ᾖδον εἰς αὐτόν.
Und Cicero:
Wie hat man sich demnach dieses Mechanismus vorzustellen?
Sie schreibt:
Als dann Q. Caecilius Metellus Pius vermutlich den Winter des Jahres 77/76. v. Chr. in Corduba verbringt, schmeicheln die örtlichen Dichter diesem Statthalter, der vergeblich versucht, Sertorius zu schlagen. Diese Tatsache hinderte ihn nicht daran, sich bei einem Bankett in seiner Villa von einer mechanischen Victoria bekränzen zu lassen.
In der zughörigen Fußnote wird verwiesen auf: Cic. Arch. 26, Sall. hist. frg. 2, 28; Val. Max. 9,1,5 und Plu. Sert. 22,2 f.
Plutarch (a.a.O.) gibt folgendes
ἔτι δὲ νικήσας ποτὲ μάχῃ τὸν Σερτώριον οὕτως ἐπήρθη καὶ τὴν εὐτυχίαν ἠγάπησεν ὥστε αὐτοκράτωρ ἀναγορευθῆναι, θυσίαις δ᾽ αὐτὸν αἱ πόλεις ἐπιφοιτῶντα καὶ βωμοῖς ἐδέχοντο. λέγεται δὲ καὶ στεφάνων ἀναδέσεις προσίεσθαι καὶ δείπνων σοβαρωτέρων ὑποδοχάς, ἐν οἷς ἐσθῆτα θριαμβικὴν ἔχων ἔπινε, καὶ Νῖκαι πεποιημέναι δι᾽ ὀργάνων ἐπιδρόμων χρύσεα τρόπαια καὶ στεφάνους διαφέρουσαι κατήγοντο, καὶ χοροὶ παίδων καὶ γυναικῶν ἐπινικίους ὕμνους ᾖδον εἰς αὐτόν.
Quid? a Q. Metello Pio, familiarissimo suo, qui civitate multos donavit, neque per se neque per Lucullos impetravisset? qui praesertim usque eo de suis rebus scribi cuperet, ut etiam Cordubae natis poetis, pingue quiddam sonantibus atque peregrinum, tamen auris suas dederet. Neque enim est hoc dissimulandum (quod obscurari non potest) sed prae nobis ferendum: trahimur omnes studio laudis, et optimus quisque maxime gloria ducitur. Ipsi illi philosophi, etiam in eis libellis quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt: in eo ipso, in quo praedicationem nobilitatemque despiciunt, praedicari de se ac nominari volunt.
Cicero schreibt also nichts zu einer mechanischen Victoria, bei Plutarch kann man sogar den Plural Νῖκαι lesen.
Wie hat man sich demnach dieses Mechanismus vorzustellen?